Geschiedenis aanlegplaats ’t Horntje

Omdat de haven van Oudeschild ongeschikt was voor het aanmeren van grote kopladingsveerboten wordt de veerhaven van ’t Horntje aangelegd. Voordat de veerhaven werd aangelegd lagen er bij het buurtschap ’t Horntje voornamelijk polders en landerijen. Aan de dijk lag ook een kleine steiger, waar in zeer uitzonderlijke gevalen een TESO-veerboot aangemeerd heeft. Bijvoorbeeld als wegens ijsgang de haven van Oudeschild niet beschikbaar was.

De veerhaven is mede-ontworpen door ingenieurs J.W. Tops en L.J. Weijdt, beide werkzaam bij Rijkswaterstaat. De ligging van de haven is afgestemd op de stromingen, zodat de haven de meest gunstige ligging heeft qua golfhoogte. De haven zou 326 meter lang worden en 180 meter breed.

De haven werd in 1961 openbaar aanbesteed, waarbij N.V. Aannemers- en Handelsmaatschappij Van Oord uit Werkendam als laagste inschrijver uit de bus kwam met 6.380.000 gulden. In oktober 1962 vond de aanbesteding plaats voor de aanleginrichtingen in de nieuwe haven. De laagste inschrijver was de firma Hillen en Roosen uit Amsterdam met 3.162.000 gulden.

Veerhaven ’t Horntje werd geopend op 8 juni 1962. Enkele jaren zou gebruikt worden van de zijladingsfaciliteiten, zoals de veerstoep met voor elk getij een oprijlaan. Ondertussen werd gestaag gebouwd aan de fuik en in Zaandam aan de bijbehorende veerboot Marsdiep (1964).

Kopladers

Als in 1964 ook de fuik gereed komt kunnen zowel zijladers als kopladingsveerboten aanmeren in ’t Horntje. Op 17 juli 1964 wordt de Marsdiep voor het eerst ingezet en is de haven van ’t Horntje voltooid. De zijladers Koningin Wilhelmina en De Dageraad varen in die periode vanaf de veerstoep. Ook de oudere veerboten Voorwaarts (1940) en Dokter Wagemaker (1934) hebben van de haven van ’t Horntje gebruik gemaakt. De Dokter Wagemaker lag in 1963 tot de verkoop aan een steigertje aan de oostkant van de haveningang.

Een nieuwe fuik

Waar zijladingsveerboten gebruik maakten van de veerstoep, moeten kopladingsveerboten aanmeren in een fuik. De veerstoep had voor verschillende getijden een eigen niveau, voor kopladers was voorzien in een brug tussen twee heftorens om het getijverschil letterlijk te overbruggen.

Rijkswaterstaat heeft de fuiken in Den Helder en ’t Horntje aangelegd en beheert deze ook vandaag de dag nog. De oorspronkelijke fuik van ’t Horntje bestond uit een lange en een korte fuikwand. Het ontwerp was gebaseerd op de aanleginrichtingen van Vlissingen en Breskens, al zijn die wel iets groter uitgevoerd. Niet gek, want de PSD-enkeldekkers Beatrix/Irene/Margriet waren 102 meter lang, terwijl de Marsdiep/Texelstroom ‘slechts’ 68 meter lang zijn.

Een ander verschil is de lengte van de brug: bij TESO is de brug 28 meter lang en in Zeeland was de brug 52 meter. Dat komt omdat in Zeeland de verschillen tussen eb en vloed het grootste zijn van heel Nederland en in Den Helder zijn de verschillen het kleinste. Als er een groter verschil is moet de brug ook langer zijn omdat er anders een te grote hellingshoek ontstaat. Vrachtwagens zouden daar bijvoorbeeld last van kunnen hebben.

Zijladers in ’t Horntje

Na de komst van de tweede TESO-enkeldekker Texelstroom (1966) raken de zijladers in onbruik. Toch hebben de TESO-zijladers ook dienst gedaan vanuit de veerhaven van ’t Horntje. De haven werd in 1962 geopend voor zijladers. Na 1964 werden de zijladers een stuk minder gebruikt door de komst van de Marsdiep.

TESO neemt in 1967 afscheid van de laatste zijlader. Tot 1980 is de veerhaven van ’t Horntje het domein van de Marsdiep en Texelstroom. In dat jaar komt de dubbeldeksveerboot Molengat in de vaart. Omdat er onenigheid is met Rijkswaterstaat vaart de Molengat tot 1986 als enkeldekker.

Verbouwing voor dubbeldekkers

In 1986 wordt de aanleginrichting aangepast voor gebruik door dubbeldekkers. Op 23 juni 1986 vaart de Molengat voor het eerst als echte dubbeldekker. Tijdens de verbouwing moeten de veerboten tijdelijk afmeren aan een noodaanlanding in de haven van ’t Horntje. Wegens de werkzaamheden kiest de Marsdiep (1964) zelfs tijdelijk de haven van Oudeschild als ligplaats.

Nieuwe havenhoofden

Omdat de nieuwe veerboot Dokter Wagemaker (2005) een stuk breder zou worden in vergelijking met de Schulpengat (1990) en Molengat (1980), werd besloten de havenmonding van ’t Horntje te verbreden. De havenmond van ’t Horntje was 60 meter en met de nieuwe havenhoofden is dat verbreed naar bijna 90 meter. Halverwege juni 2004 is het werk klaar.

Nieuwe fuikwanden

Een andere aanpassing die nodig was voor de komst van de Dokter Wagemaker (2005) was de verbreding van de fuik. De oude fuikwanden met houten remmingswerk werden gesloopt en vervangen door drijvende fuikwanden van staal en rubber. Hiermee kwam het gekraak en gepiep van de veerboten in de fuik tot een einde. De nieuwe fuikwanden werden door Rijkswaterstaat aangelegd voor 4.375.000 euro. Als eerste kwam de korte fuikwand gereed, waarnaar het mogelijk was dat de Dokter Wagemaker kon aanleggen. Later in 2005 werd ook de lange fuikwand vervangen.

Nieuwe noodaanlanding

Tijdens de verbouwing van de aanleginrichtingen in 1986 had Texel al kort een noodaanlanding, maar deze werd weer ontmanteld nadat de fuiken gereed waren. Net als in Den Helder (2014) werd op Texel een nieuwe noodaanlanding aangelegd. Op 28 juli 2016 wordt het brugdeel geplaatst in de noodaanlanding. De brug is 21 meter x 3,5 meter en weegt ongeveer 30 ton. In tegenstelling tot de brug van de Helderse noodaanlanding is de brug op Texel permanent en dus gelijk te gebruiken bij een calamiteit.

Alle foto’s uit ’t Horntje

De meeste havens hebben een eigen fotopagina, zo is er ook een fotopagina ’t Horntje. Heeft u zelf ook nog TESO-foto’s gemaakt in ’t Horntje? Help mee en maak samen met ons van Schulpengat.nl een nog interessantere website.